Τρεις ρυθμίσεις στο μέτωπο του ασφαλιστικού που εκκρεμούν μεγάλο διάστημα, αναμένεται να δρομολογηθούν εντός του πρώτου τριμήνου του 2025. Πρόκειται για τις διορθώσεις στον υπολογισμό των συντάξεων επιστημόνων ασφαλισμένων στο πρώην ΕΤΑΑ, την εφαρμογή του ενιαίου κανονισμού παροχών του ΕΦΚΑ, καθώς και τη ρύθμιση για τις συντάξεις χηρείας, που συνεχώς μετατίθεται χρονικά ως θέμα κοινωνικά ευαίσθητο με πολιτικό βάρος.

Παράλληλα, αυτό το διάστημα, ομάδες εργασίας πρόκειται να αναλάβουν την εκπόνηση πορίσματος για τον ενιαίο κανονισμό υπαγωγής στην ασφάλιση, τον ενιαίο κανονισμό συνταξιοδότησης, καθώς και τους ενιαίους κανόνες αναπηρίας, ζητήματα που θα έπρεπε να έχουν ρυθμιστεί από το 2017, όταν συστήθηκε ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης.

Τα αναδρομικά

Εκκρεμεί, βέβαια, και η απόφαση του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου (ΑΕΔ) για τα αναδρομικά 11 μηνών που αφορούν τις μνημονιακές περικοπές στις επικουρικές συντάξεις, καθώς και το μαχαίρι σε Δώρα και Επιδόματα τόσο σε κύριες όσο και επικουρικές.

Εφόσον η απόφαση δικαιώσει τους συνταξιούχους, θα πρέπει να επιστραφούν αναδρομικά ποσά σε 350.000 συνταξιούχους που έχουν προσφύγει στα δικαστήρια, διεκδικώντας τα χρήματά τους πίσω.

Σύμφωνα με πληροφορίες από νομικούς κύκλους, η κρίσιμη συνεδρίαση έχει οριστεί για τις 17 Φεβρουαρίου.

Ακόμη ένα επιπλέον πακέτο αναδρομικών, που αφορά τους τραπεζοϋπαλλήλους, αναμένεται να καταβληθεί το Φεβρουάριο μέσω του επανυπολογισμού των συντάξεών τους με τα βελτιωμένα ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου 4670/2020 (νόμος Βρούτση), για όσους έχουν διανύσει πάνω από 30 έτη στην ασφάλιση.

Τι αλλάζει

Ειδικότερα:

α) Διορθώσεις στις συντάξεις του ΕΤΑΑ: Μία από τις εκκρεμότητες που σχεδιάζει να ρυθμίσει το υπουργείο εργασίας τους πρώτους μήνες του 2025 είναι οι διορθώσεις στις συντάξεις περίπου 50.000 συνταξιούχων του ταμείου επιστημόνων (ΕΤΑΑ), κυρίως μηχανικών και συμβολαιογράφων.

Οι διορθώσεις θα γίνουν με υπουργική απόφαση ή εγκύκλιο, η οποία θα προβλέπει επανυπολογισμό μετά τις δύο δικαστικές αποφάσεις που ακυρώνουν τους αρχικούς υπολογισμούς των συντάξεων.

Ειδικά η απόφαση του ΣτΕ, που βγήκε το 2024 με πιλοτική δίκη, ακύρωσε τον υπολογισμό στις συντάξεις συμβολαιογράφων γιατί έγινε με τεκμαρτό μισθό 1.232,09 ευρώ, ενώ οι αποδοχές των συνταξιούχων συμβολαιογράφων ήταν υψηλότερες. Ως εκ τούτου, οι συντάξεις τους θα πρέπει να επανυπολογιστούν και να δοθούν οι ανάλογες αυξήσεις.

Η δεύτερη απόφαση είναι από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθήνας και αφορά συντάξεις αυτοαπασχολούμενων συνταξιούχων του ΤΣΜΕΣΕ. Στην περίπτωση αυτή, κρίθηκε ότι ελήφθησαν υπόψη μικρότερες συντάξιμες αποδοχές για τον υπολογισμό της σύνταξης από τον κλάδο της Ειδικής Προσαύξησης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι αυτοαπασχολούμενοι και παράλληλα ασφαλισμένοι μηχανικοί να χάσουν από 200-1200 ευρώ από τη σύνταξή τους έναντι των μισθωτών μηχανικών.

Ανώτατος αξιωματούχος του υπουργείου τονίζει ότι πρέπει να γίνουν σεβαστές οι αποφάσεις των δικαστηρίων, που ακύρωσαν τους αρχικούς υπολογισμούς, οι οποίοι έγιναν με βάση εγκύκλιο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με στόχο να μην υπάρχουν δύο ταχύτητες στις συντάξεις του ΕΤΑΑ.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ρύθμιση θα επιφέρει αυξομειώσεις στις συντάξεις των μηχανικών, με αποτέλεσμα να κερδίσουν οι αυτοαπασχολούμενοι, αλλά να χάσουν οι μισθωτοί. Μάλιστα, αν η ρύθμιση εφαρμοστεί αναδρομικά, οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να επιστρέψουν τα ποσά ως αχρεωσθήτως καταβληθέντα.

β) Ενιαίος κανονισμός παροχών σε χρήμα: Στο συρτάρι της υπουργού εργασίας Νίκης Κεραμέως βρίσκεται ήδη το πόρισμα της επιτροπής για την εναρμόνιση των όρων και προϋποθέσεων στις παροχές σε χρήμα του ΕΦΚΑ, όπως τα επιδόματα ασθένειας, μητρότητας, εργατικού ατυχήματος, κατασκήνωσης και έξοδα κηδείας. Η επιτροπή εισηγείται αυξομειώσεις στις παροχές, καθώς στο πόρισμα αποτυπώνονται μεγάλες διαφορές από ταμείο σε ταμείο.

Αν και οι παροχές θα έπρεπε από τη γέννηση του ΕΦΚΑ, δηλαδή εδώ και 7 χρόνια, να εξισωθούν, οι κυβερνήσεις απέφευγαν το «αγκάθι» του εξορθολογισμού, καθώς οι αλλαγές κάθε άλλο παρά «ανώδυνες» θα είναι για τους ασφαλισμένους, ιδίως των προνομιούχων ταμείων των ΔΕΚΟ και των τραπεζών, που θα δουν τις παροχές τους να ψαλιδίζονται και να εξισώνονται με τα χαμηλά όρια που ισχύουν στο ΙΚΑ.

Για παράδειγμα, σύμφωνα με πληροφορίες, η ομάδα εργασίας προτείνει το μακάβριο επίδομα των εξόδων κηδείας, που σε ορισμένα ταμεία ξεπερνά τα 3.000 ευρώ, να κυμαίνεται στο εξής από 800 έως 1.300 ευρώ, ενώ σε κάθε περίπτωση θα αυξηθούν οριακά έως 5 ευρώ οι χαμηλές παροχές του ΟΓΑ. Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι το πρώην ταμείο των ΗΣΑΠ παρέχει για έξοδα κηδείας ή αποτέφρωσης 7.773 ευρώ, όταν το ΙΚΑ δίνει 840 και το ΝΑΤ 690 ευρώ.

Επίσης, οι μη μισθωτές ασφαλισμένες λαμβάνουν συγκριτικά με τις μισθωτές πολύ χαμηλότερο επίδομα κυοφορίας και λοχείας.

Συγκεκριμένα, οι ασφαλισμένες του πρώην ΟΑΕΕ λαμβάνουν €150 το μήνα για 4 μήνες, οι ασφαλισμένες του πρώην ΕΤΑΑ λαμβάνουν €200 το μήνα για 4 μήνες, και οι ασφαλισμένες του πρώην ΟΓΑ ένα εφάπαξ ποσό των €486, όταν οι μισθωτές ασφαλισμένες λαμβάνουν συνδυαστικά από e-ΕΦΚΑ και ΔΥΠΑ το σύνολο του μισθού τους.

Η πρόταση προβλέπει οι ημέρες επιδότησης πριν και μετά τον τοκετό να ανέρχονται σε 150 για όλες τις μητέρες ανεξαρτήτως του ταμείου

Άλλες περιπτώσεις

Σε ό,τι αφορά το επίδομα ασθένειας και ατυχήματος, ο πρώην ΟΑΕΕ παρέχει επίδομα εργατικού ατυχήματος, την ώρα που οι ασφαλισμένοι του πρώην ΟΓΑ δεν λαμβάνουν καμία παροχή, ενώ τα πρώην ταμεία των μισθωτών παρέχουν και επίδομα ασθενείας και επίδομα ατυχήματος, με την προϋπόθεση βεβαιωμένης αποχής από την εργασία.

Επίσης, το πρώην ΤΑΠ-ΟΤΕ καταβάλλει στους ασφαλισμένους €450 ως επίδομα κατασκήνωσης, ενώ ακόμα υψηλότερο, €800-900, είναι το επίδομα κατασκήνωσης που χορηγεί το πρώην ΤΣΜΕΔΕ.

Την ίδια ώρα, το πρώην ΙΚΑ χορηγεί το επίδομα κατασκήνωσης μετά από αίτηση στη ΔΥΠΑ, με εισοδηματικά κριτήρια.

Συντάξεις χηρείας

Το έτερο και μεγαλύτερο «αγκάθι» του ασφαλιστικού είναι η περικοπή των συντάξεων χηρείας στον ιδιωτικό τομέα, που εξακολουθεί να βρίσκεται στο τραπέζι χωρίς να έχει ακόμα το «πράσινο φως» από το Μαξίμου να πάρει το δρόμο της Βουλής, καθώς η όποια περικοπή θίγει περίπου 60.000 χήρες και χήρους, ένα ευαίσθητο κομμάτι της κοινωνίας, και συνεπάγεται πολιτικό κόστος.

Υπενθυμίζουμε ότι η περικοπή στις συντάξεις χηρείας εφαρμόζεται ήδη στους συνταξιούχους του Δημοσίου και του ΟΓΑ από το 2020, αλλά δεν έχει επεκταθεί στους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα. Σύμφωνα με το νόμο, μετά την τριετία, οι δικαιούχοι χηρείας, σε περίπτωση που αναλάβουν εργασία ή λαμβάνουν δική τους σύνταξη, θα πρέπει να υποστούν μείωση της σύνταξης χηρείας από το 70% στο 35%. Πάντως, νομικοί κύκλοι προειδοποιούν ότι δεν αποκλείεται οι συνταξιούχοι του Δημοσίου και του ΟΓΑ να προσφύγουν στα δικαστήρια ζητώντας αναδρομικές επιστροφές των μειωμένων ποσών.

Τα τρία σενάρια

Για να περιοριστούν οι απώλειες, το υπουργείο εργασίας εξετάζει τρία σενάρια:

1) Να περικοπεί κατά 35% μόνο το τμήμα της εθνικής σύνταξης και όχι το σύνολο της σύνταξης χηρείας.

2) Η επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών για την περίοδο που δεν εφαρμόστηκε ο νόμος να γίνει σε πολλές δόσεις.

3) Στην περίπτωση που, μετά την τριετία, ο συνταξιούχος λόγω θανάτου παίρνει και δική του σύνταξη, να μπορεί να επιλέξει τη μικρότερη από τις δύο συντάξεις, η οποία θα μειωθεί κατά 50%.

Πηγή: imerisia