Το σχέδιο των αλλαγών έφερε κατ’ αποκλειστικότητα στη δημοσιότητα ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής.

Το νέο καθεστώς αφορά 4,5 εκατ. ασφαλισμένους και σε σχέση με το ισχύον σύστημα πλασματικών ετών θα είναι πιο απλό, χωρίς γραφειοκρατία και χωρίς να απαιτείται από τους ασφαλισμένους και τις υπηρεσίες του ΕΦΚΑ να «ψάχνουν» για τα πιστοποιητικά σπουδών σε ΑΕΙ-ΤΕΙ και σε διάφορες επαγγελματικές σχολές, για τα απολυτήρια του στρατού, για τις ληξιαρχικές πράξεις γέννησης τέκνων, για τα κενά διαστήματα ασφάλισης, τους χρόνους ασθένειας, ανεργίας κ.λπ.

Οι 12 κατηγορίες πλασματικών χρόνων που προβλέπονται από τις διατάξεις των νόμων 2084/1992 και 3996/2011 καταργούνται και στη θέση τους οι ασφαλισμένοι (είτε έχουν είτε δεν έχουν δικαίωμα εξαγοράς με τις διατάξεις αυτές) θα μπορούν να ζητήσουν την αναγνώριση 5 ετών για να συμπληρώσουν τα συντάξιμα χρόνια.

Σύγκριση

Η μεγάλη διαφορά σε σχέση με το σημερινό καθεστώς είναι ότι οι ασφαλισμένοι αναγνωρίζουν έως 7 έτη εφόσον έχουν πλασματικούς χρόνους από τη λίστα των 12 κατηγοριών που ορίζει η νομοθεσία. Αν δεν ανήκουν σε καμία κατηγορία, δεν έχουν δικαίωμα εξαγοράς πλασματικού χρόνου.

Με το νέο σύστημα, που μελετά το υπουργείο Εργασίας, τα 7 πλασματικά έτη περιορίζονται μεν σε 5 έτη, αλλά θα μπορούν να τα εξαγοράσουν και οι ασφαλισμένοι που δεν έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τους πλασματικούς χρόνους που ισχύουν σήμερα.

Η 5ετία θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να θεμελιωθεί δικαίωμα πλήρους σύνταξης, δηλαδή με 40 έτη ασφάλισης και όριο ηλικίας το 62^ο έτος.

Δεν θα επιτρέπεται -όπως συμβαίνει σήμερα για τους παλαιούς ασφαλισμένους- η αναδρομική αναγνώριση πλασματικού χρόνου για να κατοχυρωθεί συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις προϋποθέσεις χρόνου ασφάλισης και ορίου ηλικίας που ήταν σε ισχύ έως το 2012.

Ωστόσο, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του «Ε.Τ.» της Κυριακής, μελετάται να δοθεί ένα μικρό μεταβατικό διάστημα από την ψήφιση των αλλαγών και μετά, ώστε οι παλαιοί ασφαλισμένοι που είναι κοντά στην ηλικία συνταξιοδότησης και έχουν ήδη αιτηθεί την εξαγορά πλασματικού χρόνου για να συμπληρώσουν τα συντάξιμα χρόνια με τις προϋποθέσεις που ίσχυαν έως το 2012, να μπορέσουν να συνταξιοδοτηθούν με το προγενέστερο καθεστώς.

Το νέο σύστημα θα αντικαταστήσει όλες τις κατηγορίες πλασματικών ετών που έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν σήμερα οι ασφαλισμένοι. Για παράδειγμα, δεν θα υπάρχει εξαγορά πλασματικού χρόνου λόγω στρατιωτικής θητείας, λόγω σπουδών, λόγω τέκνων, λόγω προϋπηρεσίας, όσον αφορά στο Δημόσιο, ή λόγω προεγγραφής των ελευθέρων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολουμένων στα αντίστοιχα μητρώα τους, πριν απ’ την έναρξη της δραστηριότητάς τους.

Δημόσιοι υπάλληλοι

Οι αλλαγές θα φέρουν ανατροπές στα πλασματικά έτη των δημόσιων υπαλλήλων, καθώς με το σημερινό καθεστώς μπορούν να αναγνωρίσουν έως 12 έτη, εκ των οποίων έως 7 έτη από τις γενικές κατηγορίες και επιπλέον έως 5 έτη λόγω τέκνων.

Το νέο όριο θα περιορίσει τα πλασματικά έτη για το Δημόσιο από τα 12 στα 5 έτη. Ωστόσο από τα 7+5 έτη που ισχύουν για τους ασφαλισμένους του Δημοσίου αυτά που αξιοποιούνται από το σύνολο σχεδόν των αιτήσεων είναι έως τα 5 έτη, οπότε το νέο σύστημα δεν αναμένεται ότι θα μεταβάλει τον προγραμματισμό σύνταξης για τους δημόσιους υπαλλήλους.

Ειδικά στις περιπτώσεις των υπαλλήλων που εργάστηκαν πριν απ’ το Δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα και είχαν μείνει άνεργοι μέχρι να διοριστούν, το νέο σύστημα θα είναι ευνοϊκότερο, καθώς θα επιτρέπεται να αναγνωρίσουν έως 5 πλασματικά έτη για να θεμελιώσουν δικαίωμα από το Δημόσιο μαζί με τα χρόνια του ιδιωτικού τομέα, ενώ με το ισχύον σύστημα ο χρόνος ανεργίας δεν μπορεί να αναγνωριστεί για να θεμελιωθεί συνταξιοδοτικό δικαίωμα στο Δημόσιο.

Το κόστος εξαγορών θα μείνει ως έχει, δηλαδή ο κάθε μήνας αναγνώρισης θα εξαγοράζεται με εισφορά σύνταξης ίση με το 20% των μηνιαίων αποδοχών για τους μισθωτούς και με το ποσό της μηνιαίας εισφοράς κλάδου σύνταξης που έχουν επιλέξει για τους επαγγελματίες και τους αγρότες.

Οι αλλαγές και τα οφέλη με παραδείγματα

Για το νέο σύστημα ετοιμάζεται ξεχωριστό νομοσχέδιο που θα έρθει προς ψήφιση το φθινόπωρο. Πολλές κατηγορίες ασφαλισμένων, που δεν είχαν τη δυνατότητα να αναγνωρίσουν πλασματικό χρόνο, ευνοούνται. Για παράδειγμα:

1 Οι μητέρες με ανήλικο που ασφαλίστηκαν στο ΙΚΑ πριν από το 1993 δεν μπορούν να αναγνωρίσουν πλασματικό χρόνο λόγω τέκνων παρά μόνο χρόνο σπουδών για να κατοχυρώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με ανήλικο τέκνο και 5.500 ένσημα έως το 2012. Αν δεν έχουν χρόνο σπουδών, δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με διατάξεις ανηλίκων. Με το νέο σύστημα θα μπορούν να αναγνωρίσουν έως 5 έτη για να συμπληρώσουν 40 χρόνια ασφάλισης και να βγουν με πλήρη σύνταξη στα 62 ή -εφόσον βρίσκονται πολύ κοντά στην ηλικία για σύνταξη με όρια ηλικίας μητέρων με ανήλικο- θα μπορούν να αναγνωρίσουν και συντάξιμο χρόνο για να κατοχυρώσουν τις διατάξεις που ήταν σε ισχύ έως το 2012.

2 Ασφαλισμένος που έχει κλείσει τα 62 του έτη με 35ετία θα μπορεί να αναγνωρίσει 5 χρόνια για να συμπληρώσει 40ετία και να βγει στη σύνταξη, χωρίς να χρειάζεται να αιτηθεί και να προσκομίσει δικαιολογητικά για πλασματικούς χρόνους από τέκνα, σπουδές και στρατιωτική θητεία. Η διαφορά είναι πως αν ο ασφαλισμένος έχει σήμερα 3 από τα 5 έτη (π.χ. 2 έτη από στρατιωτική θητεία και 1 έτος λόγω τέκνου), θα φτάσει στα 38 έτη και θα υποχρεωθεί να παραμείνει στην εργασία για άλλα 2 χρόνια ώστε να συμπληρώσει τη 40ετία, όταν θα είναι 64 ετών. Με το νέο σύστημα θα αποχωρήσει στα 62 εξαγοράζοντας την 5ετία που του λείπει για να βγει στη σύνταξη.

Πώς θα αξιοποιούνται τα 5 έτη στον υπολογισμό της σύνταξης

Με το νέο σύστημα θα συνυπολογίζεται ο πλασματικός χρόνος ασφάλισης για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος (π.χ. σύνταξη με 40ετία εκ των οποίων τα 5 έτη από εξαγορές), αλλά τα έτη που θα εξαγοράζονται θα προσαυξάνουν το ποσοστό αναπλήρωσης με μικρότερο συντελεστή από τα πραγματικά έτη.

Για παράδειγμα, με το σημερινό σύστημα ένας ασφαλισμένος που έχει 35 πραγματικά έτη ασφάλισης κατοχυρώνει ποσοστό αναπλήρωσης 37,31%. Αν εξαγοράσει άλλα 5 για να φτάσει στα 40 έτη, θα πάρει το ποσοστό αναπλήρωσης για τη 40ετία που είναι 50%.

Με τα νέα πλασματικά έτη η εξαγορά της 5ετίας θα βοηθήσει τον ασφαλισμένο να συμπληρώσει 40ετία για να βγει στα 62 με πλήρη σύνταξη, αλλά το ποσοστό αναπλήρωσης θα είναι μικρότερο από το 50%.

Ο λόγος που εξετάζεται αυτή η αλλαγή είναι για να αποφευχθεί η «αγορά» υψηλότερης σύνταξης με όχημα την αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης.

Έτσι στην περίπτωση της εξαγοράς μίας 5ετίας για σύνταξη με 40 έτη το ποσοστό αναπλήρωσης θα προκύπτει από τον συντελεστή που αντιστοιχεί στα 35 πραγματικά έτη και από το μέσο ετήσιο ποσοστό αναπλήρωσης που αντιστοιχεί στο σύνολο της 40ετίας που βγαίνει στο 1,25%. Έτσι για τον ασφαλισμένο που θα βγει με 40ετία, εκ των οποίων τα 5 έτη από πλασματικό χρόνο, το τελικό ποσοστό αναπλήρωσης θα είναι 37,31% για την 35ετία συν 1,25% για κάθε έτος εξαγοράς, δηλαδή 6,25% για τα 5 πλασματικά έτη. Το τελικό ποσοστό που προκύπτει είναι 43,5% ενώ αν η 40ετία είναι πραγματική, χωρίς εξαγορά, το ποσοστό αναπλήρωσης είναι 50%.

ΟΙ 12 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΩΝ ΕΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΥ ΙΣΧΥΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ 

* Με 20% του μισθού ή με την τρέχουσα μηνιαία εισφορά σύνταξης για ελεύθερους επαγγελματίες.